نظریه مبنا در برنامه‌ریزی آموزشی دوره‌های آموزشی تیزفکری نظریه سازنده‌گرایی در آموزش است. با این مفهوم آشنا شویم:

کشف بزرگ جهان آموزش

الگوی آموزش سنتی الگوی معلم-محور است که در آن اطلاعات به سادگی توسط معلم به دانش آموز داده می‌شود. وظیفه دانش‌آموز هم این است که این اطلاعات را به انبار حافظه بسپارد و در وقت نیاز (جلسه امتحان) به معلم (انبار دار) تحویل دهد. امروزه در بیشتر جوامع تقریبا این روش آموزشی (به طور خاص، در آموزش کودک و نوجوان) به نفع روش دانش‌اموز-محور منسوخ شده است.

به جای آن، امروزه در جهان آموزش راهبردها متفاوت و متنوعی شکل یافته است که بیش از الگوهای آموزش سنتی به نقش بافت اجتماعی و فردیت فراگیران در یادگیری حساسیت دارد. یکی از مهمترین و مشهورترین آن‌ها نظریه «سازنده­گرایی در آموزش» است.

در سازنده‌گرایی، مسئولیت یادگیری از معلم به دانش‌آموز منتقل می‌شود. در این روش دانش‌آموزان به فعال بودن در مسیر آموزش تشویق می‌شود. همچنین به تنوع و سبک فردی یادگیری فراگیران اهمیت داده می‌شود. در این روش مهم است که معلم و فراگیران، هر دو، یادگیری را رودخانه‌ای جاری میان دستان خویش ببنید. رودخانه‌ای که همواره برای تغییر مسیر پویایی و چالاکی لازم را دارد.

در تدریس سازنده‌گرا:

  • هر فرد تصویر و تفسیر خود را از آموخته‌ها می‌سازد.
  • ساخت معنا و ارزیابی اطلاعات یک فرایند جاری است که دانش‌آموزان درباره آن مسئولیت دارند.
  • یادگیری فرایندی است که همواره با تلاش دانش‌آموز برای رد و قبول و تغییر باورها همراه است.

مبنای نظری سازنده‌گرایی

مفهوم «سازنده‌گرایی» در مطالعاتی ریشه دارد که چگونگی یادگیری را تبیین می­کنند. مفروض اساسی سازنده‌گرایی این است نبض یادگیری و شناخت در دست فرد به فرد فراگیران است. آنها هستند که با در نظر گرفتن تجربه‌های فردی و فهم خود از جهان، به شناخت خود شکل می‌دهند. در واقع، فراگیران وقتی در معرض اطلاعات جدید قرار می‌گیرند، تصمیم می‌گیرند که این اطلاعات را بپذیرند و با تصورات پیشین خود تراز کنند، یا آن‌ها را به دلیل نبود انطباق با باورهای پیشین خود کنار گذارند. تلاش برای این تمایزگذاری است که بذر پرسشگری، کندوکاو و ارزیابی‌های جدید فراگیران را در نظریه سازنده‌گرایی فراهم می‌کند. مفروض دیگر است که شناخت از جامعه، محیط و حتی آب و هوا اثر می­پذیرد. از اینرو شناخت، امری متاثر از اجتماع، در عین حال فردی، در عین انطباق با محیط و در عین حال فعال و سازنده است.